پایش خشکسالی بر اساس شاخص‌ماهواره‌ای (SDI) و داده‌های سنجنده TRMM (مطالعه موردی : استان خراسان رضوی)

نویسندگان

  • عادل سپهر استادیار دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده مقاله:

کشور ایران با قرار گرفتن در منطقه خشک جهان همواره در معرض وقوع پدیده خشکسالی قرار دارد. متوسط بارش در کشور کمتر از یک سوم متوسط بارش سالانه جهان است و این میزان نیز از توزیع زمانی و مکانی مناسبی برخوردار نیست. از جمله روش-های بررسی خشکسالی استفاده از شاخص‌های هواشناسی می‌باشد که با استفاده از داده‌های ایستگاه‌های هواشناسی محاسبه می-گردند. یکی از مهمترین مشکلات استفاده از این شاخص‌ها در ایران پراکندگی نامناسب ایستگاه‌ها یا کمبود داده می‌باشد. در مقابل این روش‌ها، فن‌آوری سنجش‌از‌دور قادر به جمع‌آوری داده از نواحی وسیع توسط سنجنده‌های مختلف است. در این مطالعه به منظور بررسی همه جانبه خشکسالی در استان خراسان‌رضوی در سال‌ های 2001 تا 2010، از شاخص ترکیبی بررسی خشکسالی(SDI) استفاده گردید. این شاخص با استفاده از اطلاعات 3 شاخص، وضعیت پوشش گیاهی(VCI)، وضعیت دمایی(TCI) و وضعیت بارش(PCI) از طریق روش آنالیز مؤلفه اصلی(PCA) محاسبه گردید. به منظور صحت‌سنجی شاخص-(SDI)، رابطه همبستگی این شاخص با شاخص(SPI) در بازه‌های زمانی3، 6 و 9 ماهه در طی فصل رشد بررسی شد، مقایسه‌ای میان مجموع بارش سالیانه و میانگین بلندمدت بارش در 10 ایستگاه سینوپتیک در این استان انجام شد و همچنین رابطه همبستگی دو شاخص(VCI) و (SDI) با میزان عملکرد دیم دو گیاه گندم و جو نیز بررسی شد. نتایج این مطالعه حاکی از بروز خشکسالی در سال‌های 2001، 2002، 2006 و 2008 در استان خراسان رضوی بود. نتایج بررسی صحت‌سنجی نیز حاکی از وجود همبستگی(R) بالا میان دو شاخص(SDI) و (SPI) می‌باشد. همچنین نتایج این مطالعه نشان داد که شاخص ترکیبی(SDI) علاوه بر پایش همه-جانبه خشکسالی هواشناسی و بالا بردن دقت مکانی پایش این پدیده قادر به شناسایی خشکسالی کشاورزی نیز می‌باشد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی خشکسالی های استان خراسان رضوی بر اساس شاخص ترکیبی (sdi) و داده های سنجنده trmm

خشکسالی یک وضعیت اقلیمی پراهمیت است که قسمت¬های زیادی از جهان را تحت تاثیر قرار می-دهد و در واقع پیچیده¬ترین مخاطره جوی است. این فرآیند پیچیده به 4 دسته: خشکسالی هواشناسی، خشکسالی کشاورزی، خشکسالی هیدرولوژیکی و خشکسالی اقتصادی و اجتماعی تقسیم می¬شود. اطلاع از شدت، طول¬مدت و مکان تحت¬پوشش این پدیده باعث کمتر شدن آسیب¬های ناشی ازخشکسالی می¬ گردد. کشور ایران با قرار گرفتن در منطقه خشک جهان همواره ...

بررسی پایش خشکسالی با استفاده از داده های ماهواره trmm در استان خراسان رضوی

پدیده خشکسالی از جمله بلایای طبیعی است که امکان وقوع آن در همه شرایط اقلیمی و در همه مناطق کره زمین وجود دارد. اثرات زیان بخش ناشی از این پدیده در بخش های مختلف، به ویژه بخش کشاورزی که عمده-ترین مصرف کننده آب به شمار می رود، می تواند خسارت های زیادی وارد نماید. پایش خشکسالی و پی بردن به الگوی بارش در دوره های خشک در زمان و مکان برای تنظیم برنامه های سازگاری با خشکسالی، امری ضروری است. استان خرا...

15 صفحه اول

بررسی زمانی- مکانی بارش با استفاده از داده‌های ماهواره‌ TRMM (مطالعه موردی: استان خراسان رضوی)

اندازه‌گیری دقیق مقدار بارش نقش بسیار مهمی در درک و پیش‌بینی سیستم آب و هوایی دارد. در این تحقیق، جهت برآورد میزان بارش و بررسی تغییرات زمانی- مکانی از داده‌های محصول بارش 3B42 ماهواره TRMM برای دوره آماری 2001 تا2010 میلادی با شبکه‌های 25/0 درجه (تفکیک مکانی) در استان خراسان رضوی استفاده شد. جهت برازش داده‌ها، پلاتی از داده‌های ماهواره با نقشه استان و با 40 شبکه تهیه شد، بطوریکه هر شبکه تل...

متن کامل

مقایسه‌ی شبکه عصبی و سری‌های زمانی در پیش‌بینی خشکسالی (مطالعه موردی: استان خراسان رضوی)

  جهت کاهش خسارات ناشی از خشکسالی لازم است تا شرایط آینده از نظر خشکسالی تعیین گردد. در این پژوهش عملکرد مدل­های سری­های زمانی( ARIMA ) و شبکه عصبی (پرسپترون چند لایه) در پیش­بینی مقادیر SPI مقایسه گردید. بدین منظور در ابتدا مقادیر SPI سه، شش، نه و دوازده ماهه استان خراسان رضوی تعیین کرده و سپس با استفاده از مدل­های شبکه عصبی مصنوعی و سری­های زمانی اقدام به پیش­بینی مقادیر SPI گردید. نتایج این ...

متن کامل

ارزیابی خطر خشکسالی و تغییر اقلیم در استان خراسان رضوی

در این تحقیق خطرات ناشی از تغییرات اقلیمی و خشکسالی در استان خراسان رضوی در طی دوره آماری 23 ساله (1390-1368) مورد برررسی قرار گرفت. تغییرات اقلیمی در سطح استان با استفاده از شاخص رطوبتی دومارتن و تغییرات دما بدست آمد. به منظور بررسی خشکسالی نیز از دو شاخص SIAP[1] و PNPI[2] استفاده شد. نتایج نشان داد که براساس خطر تغییرات اقلیمی، 76 درصد استان تحت تأثیر خطر خیلی شدید، 1/11 درصد دارای خطر شدید و...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 42  شماره 102-103

صفحات  19- 30

تاریخ انتشار 2018-09-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023